'

 

Donderdag 24 december: traject Hei- en Boeicop -> Vianen (9 km.)

Om diverse (oninteressante) redenen hebben we de vertrekdatum minstens 3x herzien, maar nu zijn we dan eindelijk vertrokken. Vanavond gaan we eten bij Ineke&Sjen, goede vrienden in Vianen. Vandaar dat onze eerste overnachting zo dicht bij huis is. We hadden niet verwacht op kerstavond andere campers in Vianen aan te treffen, maar op kerstavond staan er toch maar mooi 6.

Na heerlijk te hebben gegeten met een lekker wijntje erbij, nemen we afscheid van Ineke&Sjen en wandelen voldaan door een doodstil Vianen naar de camper, waar we een uurtje later ons bed induiken.

 

kerstavond in Vianen

 

Vrijdag 25 december: traject Vianen -> Arras (294 km.)

Even schijnt vanmorgen een flauw zonnetje. Het duurt echter niet lang of het begint te regenen. Het is een naargeestige rijdag, die verder kalmpjes verloopt want het is erg rustig op de weg. In Nazareth (België) houden we een lunchstop. Wel toepasselijk op deze 1e kerstdag. Jezus niet gezien, die viert zijn verjaardag waarschijnlijk ergens anders.

Iets voorbij Kortrijk bij de Belgisch-Franse grens zijn aardig wat gewapende militairen en politie op de been. Kennelijk zien wij er betrouwbaar genoeg uit want we mogen doorrijden. Op een grote parking aan de A1 richting Parijs zien we wederom veel politieagenten controles uitoefenen.

Bij Arras verlaten we de snelweg en rijden naar de camperplek aldaar. Er is geen plekje meer vrij. Omdat we geen zin hebben om verder te rijden, parkeren we op het naastgelegen parkeerterrein bij de wagens van kermislui. Daar hebben we meer ruimte dan op de cp zelf, want de campervakken zijn erg krap bemeten en je staat wel heel erg dicht op elkaar.

    

camperplaats in Arras (gratis met voorzieningen)                                            en het naastgelegen parkeerterrein

Aan het einde van de middag maken we nog een korte wandeling door het mooie oude  stadscentrum van Arras. Aan de Grand Place, een groot plein dat nu is omgetoverd tot één grote kerstmarkt, staan prachtige huizen met klokgevels. Dankzij de arcaden kunnen we droog om het plein wandelen. Op een ander plein, Place des Heros, met eveneens allemaal identieke huizen en prachtige gevels, staat de imposante Cathedrale Saint-Vaast. Jammer dat alles is gesloten, want het is nu een beetje een saaie boel.

   

Klokgevels aan de Grand Place                                                              Cathedrale Saint-Vaast

 

Zaterdag 26 december: traject Arras -> Broglie (276 km.)

Goedgemutst gaan we verder. De zon schijnt waardoor we tijdens het rijden geen kachel nodig hebben. Het is vandaag beduidend drukker op de weg dan gisteren. Halverwege Abbeville en Rouen houden we de gebruikelijke lunchstop en een plasstop voor Luna. Als ik na het uitlaten van Luna terugkom, is Jan druk in de weer met gereedschap en allerlei bouten en moeren. Blijkt het uitlaatspruitstuk los te zitten. Een raadsel hoe dat kan, maar het moet vastgezet worden. Tegen drie uur, na een goed uur sleutelen, zit het kreng weer vast en kunnen we de reis vervolgen. Gemakshalve kiezen we voor Broglie, een plek die we wel vaker aandoen omdat het gunstig ligt op de route noord- of zuidwaarts. Eigenlijk hadden we vandaag iets zuidelijker willen eindigen, maar ja, soms moet je je plannen aanpassen. Tegen vijven komen we in Broglie aan. Er staat slechts 1 Franse camper. Gelukkig is het nog niet echt donker en kunnen we nog een rondje door het dorp lopen, want we willen altijd wel graag even de benen strekken na een dag rijden. Als we terugkeren op de camperplek, is er nog een derde camper gearriveerd.

De cp ligt aan het riviertje de Charentonne op een voormalig stationsterrein. Nu is het onderdeel van een zgn. voie verte en de fietsroute Broglie naar Bernay (16 km.)  De plaatsen zijn ruim opgezet en het er is heerlijk rustig. Het enige geluid dat de stilte doorbreekt, is het geroep van een uil.

 

Zondag 27 december: traject Broglie -> Ste. Maure-de-Touraine (264 km.)

En weer belanden we op een bekende plek.  Ste. Maure-de-Touraine (ca. 25 km. ten zuiden van Tours) ligt nu eenmaal zeer gunstig op de route. Op Parking Ronsard in het dorp, heeft een nomadefamilie haar kamp opgeslagen en bezit genomen van de camperplaatsen. Caravan, busjes, slangen die uitgerold liggen over de straat enz. Daarom, en omdat we wel van rustige plekjes houden, zijn we naar Aire du Bois Chaudron gegaan, waar al 13 campers staan. Je zou bijna denken dat het hoogseizoen is. Uiteraard veel Fransen, maar zo waar ook een Nederlander.

  

Aire du Bois Chaudron (€4,- inclusief wifi, exclusief stroom)

Maandag verslapen we ons gigantisch en besluiten dan ook maar de rest van de dag in luiheid door te brengen. Het is aangenaam zonnig weer, de deur en ramen kunnen de hele dag open staan waardoor het vocht binnenscampers verdreven kan worden, en we genieten van de rust die hier heerst.

 

Dinsdag 29 december: traject Ste.Maure-de-Touraine -> St.Pey-d'Armens (320 km.)

Alain, de sympathieke eigenaar die elke niet-Fransman/vrouw steevast in het Engels te woord staat ook al doe je nog zo je best in je schoolfrans, is zeer goed van vertrouwen. Als camperaar word je geacht op een briefje aan te kruisen hoeveel nachten je moet afrekenen, van welke voorzieningen je gebruik hebt gemaakt (stroom, wasmachine, droger, douche), welke streekproducten je uit de kast hebt genomen enz. Als ik ga afrekenen, vraag ik of het klopt. "Don't you have schools in Holland?" vraagt hij gekscherend. M.a.w.: het zal wel kloppen.

We rijden naar Poitiers en nemen daar de N10, een 4-baansweg die we tot aan de Spaanse grens kunnen blijven volgen. Dat doen we niet, althans niet vandaag. Voor Bordeaux slaan we af naar St. Emilion en rijden naar het 4 km. daarvandaan gelegen Château Gerbaud in St. Pey-d'Armens. Daar is een camperplek waar je gratis mag overnachten mits je (dure) wijn koopt.

Château Gerbaud

  

"le chai de vinification"  

We krijgen een kort college over de familiesage en de druivensoorten waarvan deze Château Gerbaud wordt gebrouwen (60% Merlot, 20% Cabernet Franc en 20% Cabernet Sauvignon). De wijn wordt eerst opgeslagen in temperatuur gereguleerde gistingsketels, daarna vindt de rijping plaats in traditionele houten vaten om vervolgens in het 2e jaar gebotteld te worden. Het bedrijf (15 hectare) produceert 86.000 flessen Saint-Emilion en 33.000 flessen Bordeaux per jaar. Vanwege een storm is de oogst van 2013 verloren gegaan, dus mogen we een glaasje proeven van de St. Emilion uit 2014. Smaakt prima dus we nemen een doosje mee. BIB-wijnen zijn volgens de wijnboer uit den boze voor St. Emilion wijnen.

 

De camperplek ligt tussen de wijngaarden.

 

Woensdag 30 december: traject St.Pey-d'Armens -> Contis Plage (185 km.)

Via de mooie Bordeaux-streek, die ongetwijfeld nog mooier is wanneer alles groen is, rijden we naar Les Landes. Door een foutje van de kaartleesmien, nemen we de verkeerde afslag op de Rocade van Bordeaux. Alles bij elkaar rijden we zeker 40 km. om, waardoor we op deze zonnige dag later in Contis Plage aankomen dan de bedoeling is, want onderweg moesten er ook nog boodschappen worden gedaan. We overwegen nog even om naar Mimizan Plage te gaan, maar omdat je daar de volle mep moet betalen, rijden we toch naar Contis. Daar is het in deze periode namelijk gratis. Dat houdt wel in dat de voorzieningen zijn afgesloten, maar die hebben we niet nodig. Er staan 12 Franse, 2 Duitse en 1 Nederlandse camper (dat zijn wij dus). De meeste mensen zitten lekker in het zonnetje. Om 18.00 uur is het nog 16 graden. Hopelijk is het morgen ook zo'n dag, want we willen hier minimaal 1 dag blijven.

CP Contis Plage (alsof we niet weg zijn geweest).

Het is 7 jaar geleden dat we voor het laatst in de kerstperiode naar het zuiden zijn afgereisd. Alle weertypes hebben we wel gehad, maar zo zacht als het momenteel is, hebben we nog nooit eerder meegemaakt. Afgelopen dagen hebben we bijvoorbeeld al veel bloeiende krentenboompjes gezien, bij Bordeaux staat zelfs de brem uitbundig in bloei. Bizar.

Bloeiende brem eind december

 

Het is een bewolkte oudejaarsdag (14 graden). Na wat regen vannacht en vanmorgen, blijft het de rest van de dag gelukkig wel droog, maar de zon laat het afweten. We maken een fijne strandwandeling en drinken daarna koffie op het enige terras dat open is. Het stranddorp ligt er verlaten bij, al zijn er redelijk veel van de tweede huizen bewoond.

Oudejaarsavond kijken we naar Herman Finkers. Veel leuke grappen met zo nu en dan een kritische noot. Verder verloopt oud&nieuw hier zeer rustig. Slechts 1 knalletje gehoord, dus voor honden die bang zijn voor vuurwerk, is dit een uitstekende plek. Gelukkig heeft Luna geen angst voor vuurwerk.

Na een vreselijk koude nacht, volgt een zonnige Nieuwjaarsdag. Het is 16 graden, we zitten buiten in de zon, maken een wandeling door bos en duinen en zien nog veel meer bloeiende brem. Dat was het dan voor vandaag. Morgen verder.

zo'n duinhuis zouden we ook wel willen hebben

  

Zaterdag 2 januari: traject Contis Plage -> Vitoria Gasteiz (254 km.)

In de regen en met harde wind vertrekken we uit Contis Plage. We zijn de grens nauwelijks gepasseerd of de zon schijnt. De kachel kan weer uit.

Bij Irún staat een file van ruim 10 km. om vanuit Spanje Frankrijk in te komen. Verscherpte contrôle? Een terrorist zal toch wel weten dat Frankrijk haar grenzen extra goed bewaakt. Over de AP8 en AP1 rijden we naar Vitoria Gasteiz. Een mooie weg met heel veel tunnels. De langste, zo'n 15 km. voor Vitoria Gasteiz, is 3415 meter lang.

  

de laatste tunnel van 3415 meter                                                          en ook hier is er licht aan het einde van de tunnel

Tegen onze gewoonte in, rijden we vandaag uitsluitend tolwegen. De ca. 60 km. over de A63 in Frankrijk naar de Spaanse grens kost € 31,-. De ca. 150 km. van de Spaanse grens tot aan Vitoria Gasteiz kost slechts € 21,50. Een behoorlijk verschil met Frankrijk.

In Vitoria Gasteiz (Spaans Baskenland) is een gratis camperplek voor 10 campers. Deze plekken zijn bezet. Verspreid over het grote parkeerterrein ernaast staan zeker 30 campers. Allemaal Spanjaarden! Wij zijn de enige Nederlanders. Of er dit weekend iets te doen is of dat de drukte met de kerstvakantie heeft te maken, gèèn idee.

  

 parkeerterrein Vitoria Gasteiz                                                               bloeiende lavatera

 

Zondag 3 januari: traject Vitoria Gasteiz -> Salamanca (372 km.)

Over de Autopista del Norte (AP1) rijden we naar Burgos. Tol € 12,05. Het is een grauwe regenachtige dag en er staat een harde koude wind die af en toe gepaard gaat met hevige rukwinden. Zo ook bij Burgos. We zijn net van de tolweg af en rijden op de A62 naar Valladolid en Salamanca, of we horen een harde bonk, alsof er iets omvalt. Inspectie in de bus levert niets op, alles staat nog op zijn plaats. Enkele kilometers verder vindt Jan het vreemd dat hij de schotel niet meer hoort (die rammelt namelijk altijd een beetje tijdens het rijden). Bij de eerste de beste gelegenheid stoppen we en ja hoor, de schotel is van het dak gewaaid. Die ligt nu ergens in een berm ten zuiden van Burgos. Omdat we er vanuit gaan dat de schotel de duikvlucht niet heeft overleefd, heeft het weinig zin om terug te rijden. Maar elk nadeel hep zijn voordeel: de laptop kan nu op de stroom i.p.v. de televisie. In Salamanca zullen we kijken of we aan een andere schotel kunnen komen, want we willen toch minstens het nieuws kunnen volgen.

Voor ons doen hebben we veel kilometers gemaakt vandaag. Om 16.30 uur komen we aan in Salamanca. Op de parking aan de Rio Tormes staan we met 4 campers (2 x ES, 2 x NL). Aan de andere kant van de weg is een Lidl, Mercadona en een LeClerc.

Parking in Salamanca

Salamanca is een oude universiteitsstad. Het vierkante Plaza Mayor met uniforme huizen en arcaden, is een van de mooiste pleinen van Spanje. Dat zegt althans het boekje, maar of het echt zo is? Op de foto's ziet het er indrukwekkend uit, maar aangezien we de binnenstad (nog) niet hebben verkend, moeten we het antwoord op die vraag schuldig blijven. We wandelen een stukje langs de rivier naar de Puento Romano, de Romeinse brug met 27 bogen waarvan er 15 nog origineel Romeins zijn.

Kathedraal en de Romeinse brug over de Rio Tormes

 

Maandag 4 januari: traject Salamanca -> Cáceres (211 km.)

I.v.m. de zoektocht naar een satellietschotel is een verder stadsbezoek aan Salamanca erbij ingeschoten. Wel hebben we stukken van de stad gezien, die de meeste toeristen niet gauw zullen bezoeken. De zaken die we op internet hadden gevonden, verkopen uitsluitend niet-inklapbare schotels dus daar hebben we niets aan. Voorlopig geven we de zoektocht op en nemen de A66 verder zuidwaarts. Het mag dan wel zacht zijn voor de tijd van het jaar, we raken zo langzamerhand een beetje depri van de regen en wind. Er zijn momenten dat we ons afvragen of we niet beter via Oost-Spanje hadden kunnen rijden, maar dat is achteraf gepraat.

Met constante tegenwind kruipen we tegen hellingen van 1200 meter op en halen opgelucht adem wanneer we eindelijk boven zijn. What goes up, must come down, zeggen we dan maar.

Ten zuiden van Plasencia begint Extremadura, dat bekend staat als een droge streek, behalve als wij er zijn! Het is een mooi landschap met groen beboste heuvels en dalen (ja, wat wil je met al die nattigheid), ooievaars, grazende koeien en schapen.

grazende koeien en een ooievaar (de andere ooievaar zit verstopt achter de vangrail)

  

  Rio Tago                                                                                         Rio Almonte

We passeren de Rio Tago (Taag) en de Rio Almonte, die samenvloeien in het Embalse de Alcántar, een groot stuwmeer waar zich nog een 3e rivier bij voegt om tenslotte als Rio Tejo bij Lissabon uit te monden.

Rond 15.00 uur arriveren we op de camperplek in Cáceres.  Er zijn nog een paar plekjes vrij tussen de voornamelijk Spaanse campers. We hebben nog nooit zo veel Spanjaarden met de camper gezien als deze week. En ook veel Franse clubjes die met zijn drieën of meer tegelijk aankomen en lekker dicht naast andere campers gaan staan. Als we terugkeren van de wandeling door de mooie historische stad (het was zo waar even droog), staat de camperplek barstensvol. Ook de plekken voor autobussen zijn dan door campers bezet.

gratis cp in Cáceres

Dinsdag doen we eerst een nieuwe poging om een schotel te kopen bij een camperzaak in Cáceres. We belanden op een industrieterrein en de zaak blijkt een garage te zijn die daarnaast een toko in camperaccessoires heeft. Geen satellietschotels maar slechts analoge, zodat we onverrichter zaken terug rijden naar de camperplek. Inmiddels heeft de zon plaats gemaakt voor stevige regenbuien. Aan het eind van de middag klaart het op maar het is verdraaid koud.

Cáceres gezien vanaf de weg

's Avonds gaan we de stad in om iets van de Driekoningensfeer te proeven. Het is een gezellige drukte in de oude, sfeervol verlichte stad. Leuke winkels, tapasbarretjes die vol zitten, families met kinderen op straten en pleinen. We wonen ook nog een stukje bij van een kerkdienst in de kerk San Juan. Na de preek, waarvan we flarden hebben opgevangen, zijn we de kerk uit gegaan (voor het zingen).

  

Plaza Mayor en de Torre del Reloj                                                               Plaza Mayor en Ayuntamiento in kerstsfeer

Cáceres is de moeite van een bezoek waard. De oude stad is op een heuvel gebouwd en omringd door een middeleeuwse muur met 22 torens en 7 poorten. Via smalle straatjes wandel je van het ene plein naar het andere. Veel adellijke huizen, kerken, kloosters en nog veel meer historische gebouwen. Hieronder een paar foto's om een beetje een indruk van de stad te geven.

  

een van de smalle straatjes                                                                   Iglesia San Mateo

  

  

klooster van Santa Clara                                                                       nog een straatje 

En zo zouden we nog wel door kunnen gaan, maar genoeg is genoeg.

  

Woensdag 6 januari: traject Cáceres -> Sevilla (313 km.)

Het is een koude nacht geweest, 5 à 6 graden, maar de gevoelstemperatuur lag aanzienlijk lager. We ontbijten op ons gemak en vertrekken naar Mérida, waar we een uurtje later aankomen. De parking die als overnachtingsplek in Facile-en-Route staat vermeld, kunnen ze wat ons betreft wel verwijderen. Wat een naargeestig terrein in een al even naargeestige buurt. We rijden zo snel mogelijk de stad uit en gaan verder over de A66 naar Sevilla. Niet om de stad te bezoeken, want daar zijn we al vaker geweest. Nee, daar hakken we de knoop door of we naar Portugal gaan of naar een land dat met een M begint.

Onderweg zien we behalve roofvogels (we denken dat het dwergarenden zijn) een zwerm ooievaars hoogte maken en gebruik maken van thermiek om verder te kunnen zeilen naar het zuiden. Gelijk hebben ze! Voordat we de camera in de aanslag hebben, is het al te laat. Jammer, want het was een mooi gezicht.

Om 16.00 uur arriveren we op camperplek Areas Autocaravanas in Sevilla. Het is een enorm parkeerterrein voor 50 campers bij een garage. Niet een erg fraaie plek, zeker niet voor € 12,- (excl. stroom, incl. service en wifi) maar het voordeel is wel dat het pakweg 20 minuten lopen is naar Plaza España en het centrum van Sevilla.

Het is de hele dag droog geweest, de zon laat zich regelmatig zien en aan het einde van de middag is het 17 graden. Zou het dikke-truien-weer eindelijk voorbij zijn?

  

Zo lijkt het nog wat                                                                                     maar als je dit ziet....

 

Donderdag 7 januari: 18 graden, bewolking afgewisseld met een flauw zonnetje en een miezerbuitje.

De 20 minuten lopen naar het centrum zijn in werkelijkheid 40 minuten, terwijl we toch aardig doortippelen. We wandelen door het Parque Maria Luisa - een mooi park met paviljoens, prieeltjes, sinaasappel- en palmbomen, parkieten en duiven - naar het Plaza de España.

Aan het plein staat in de vorm van een halve cirkel het Palacio Central met de twee 82 meter hoge hoektorens, gebouwd ter gelegenheid van de Ibero-Amerikaanse Tentoonstelling in 1929-30. Prachtige tegeltableaus met typerende taferelen van de belangrijkste Spaanse steden, betegelde lantaarnpalen en bruggetjes enz..

  

  

Het motto van Sevilla is “NO8DO”, waarbij de 8 een knot wol (in het Spaans: madeja) voorstelt. De rebus moet gelezen worden als "NO MADEJA DO", een informele uitspraak van "No me ha dejado", wat in het Spaans “Zij heeft me niet verlaten” betekent. Volgens de legende is deze spreuk in de 13e eeuw gebezigd door Alfons X die daarmee vaststelde dat Sevilla ("Zij") hem niet in de steek heeft gelaten bij zijn strijd tegen zijn zoon Sancho IV. De spreuk wordt echter ook toegeschreven aan Ferdinand III, die dit zei in 1248 bij de bevrijding van Sevilla van de Moren. Dit motto is niet alleen terug te vinden in de vlag van Sevilla maar ook op veel putdeksels.

  

het logo van Sevilla in zgn. azulejos (tegels) en in putdeksels

Na wat gedronken te hebben en daarbij heerlijke tapas te hebben gegeten (zeer royale porties paella en ensalada russa voor € 2,50 per stuk) lopen we door het park weer terug naar de camper. Qua ligging mag de camperplek dan wel gunstig liggen om de stad te bezoeken, het is er verre van rustig. De hele dag van 's morgens 8 tot 's avonds 8 is er het constante geluid van ronkende motoren van oprijwagens die personenauto's komen laden of lossen.

 

Vrijdag 8 januari: traject Sevilla -> Sanlúcar de Barrameda (162 km.)

Eerst maken we een omweg van zo'n 50 km. om bij een camperzaak in Alcala de Guardaira (ca. 25 km. ten zuidwesten van Sevilla) naar een schotel te kijken. Die zijn niet op voorraad. Omdat vanwege de vakantieperiode veel gesloten is, kan de baas pas maandag informeren of de gewenste schotel geleverd kan worden of niet. Daar willen we niet op wachten, dan nog maar even zonder televisie, al missen we wel het dagelijkse nieuws.

We rijden weer terug richting Sevilla om daar de N4 en even later de A471 door een saai landschap naar Sanlúcar de Barrameda te nemen. MienMien leidt ons naar de camperplek, gelegen aan de Camiño de la Reyerta in La Jara (gemeente Sanlúcar de Barrameda). Meer dan een camiño is het weggetje met kuilen, gaten en hobbels inderdaad niet. Het lijkt Mexico wel. De omgeving ziet er niet bepaald welvarend uit, hoewel er richting strand wel een paar fraaie huizen staan.

Centrum La Jara

 

Alfonso, de baas van de camperplek, is een joviale vent en is zeer hulpvaardig. Hij begroet ons hartelijk en vraagt naar onze namen. Beetje lastig vindt hij, dus nu heten we even Juan y Margerita (ha, ha). Vandaag is het 19 graden, maar volgens Alfonso is het beter om morgen een was te draaien, want dan zou er meer zon zijn dan vandaag. En omdat er geen wasdroger is, mogen we een lijntje spannen om de was te drogen. 

  

 CP Sanlúcar de Barrameda (€ 8,- laagseizoenprijs, incl. wifi, douche, toilet, service, excl. stroom € 2,- )

 

Zaterdag is een klusjesdag: een was gedraaid (wat hard nodig was na 2 weken) die na een uurtje wapperen in de wind kurkdroog is en weer schoon in de kastjes ligt, de camper schoon gemaakt (wat ook geen overbodige luxe was), gedoucht enz. enz... 's Avonds gaan we tapas eten in een van de barretjes in La Jara, een merkwaardig plaatsje waar de zijstraatjes geen namen hebben maar met een letter zijn aangeduid. Calle A, het eerste zijstraatje vanaf zee gezien, ligt tegenover de camperplaats en bij Calle D ben je in het hart van het dorp, zeg maar gehucht. Daar zijn enkele café-bars en een kleine supermarkt. Meer is er niet. 

     

Op de een of andere manier hebben we het hier reuze naar onze zin. Op de camperplek, eigenlijk meer een campercamping, is het op veel blaffende honden in de omgeving na, zeer rustig. De zon schijnt, het is bijna 20 graden, hoewel er een stevige wind staat. We plakken er nog een dag aan vast en lopen over het strand naar Sanlúcar de Barrameda *) een wandeling van 3 km. denken we. Een dik uur later en na de zoveelste bocht zien we in de verte de rand van de stad opdoemen. Nadat we een tonic op een terrasje hebben gedronken, besluiten we terug te gaan. Waar we echter geen rekening mee hebben gehouden, is het opkomend tij. De golven slaan tegen de rotsstenen en de muren van de strandhuizen. Er is geen droog stukje strand meer te bekennen. We klimmen over de muur van een strandhuis waar alles hermetisch is afgesloten, sluipen door de tuin naar de achterkant van het huis om daar op de weg te komen. We kunnen echter niet over het hek klimmen, dus via de tuin gaan we weer terug naar het strand en lopen terug richting Sanlúcar tot we na zo'n 10 minuten een doorgang zien met gammele hekken en een hangslot erop. We slagen erin ons door de nauwe opening te wurmen en via een landweggetje komen we uiteindelijk op de weg naar La Jara en kunnen de terugweg verder over de weg vervolgen. Om 12.30 uur vertrokken we, om 15.30 uur zijn we weer terug bij de camper zonder iets van Sanlúcar zelf te hebben gezien.

 

*) Sanlúcar de Barrameda is een havenstad en badplaats aan de monding van de Rio Guadalquivir, een 657 km. lange rivier die ontspringt in de Sierra del Cazorla en die door Cordoba en Sevilla stroomt. In 1498 is Columbus vanuit Sanlúcar aan zijn derde tocht naar de Nieuwe Wereld begonnen. Verder schijnen er diverse interessante kerken te zijn, maar Sanlúcar en omgeving staat vooral bekend om de manzanilla, een type sherry. Rondom het kasteel in Sanlúcar liggen de bodega's van de grote wijnhuizen met proeflokalen.

 

Maandag 11 januari: traject Sanlúcar de Barrameda -> Chipiona (19 km.)

  

Nadat we afscheid hebben genomen van Alfonso, verlaten over het smalle bruggetje La Jara .

De voorraad moet weer worden aangevuld en dat willen we doen bij de Lidl in Sanlucar de B. In de binnenstad is het veel eenrichtingsverkeer en we worden door smalle straatjes geleid waar we niet eens mogen komen. Vanwege de stromende regen is het zicht ook nog eens slecht en we laten de stad achter ons zonder inkopen te hebben gedaan. Dat wordt zuurkool met worst vanavond.

Op naar Chipiona, dat bekend staat om het produceren van Moscatel en veel bodega's kent. Van een Nederlander die daar woont en dagelijks op de fiets naar La Jara rijdt om met Nederlanders een babbel te kunnen maken, wisten we dat je bij de haven vrij kunt staan. Op de parking bij de haven met uitzicht op zee, staan we met 3 andere campers: 1xES, 1xA en 1xD. Van de laatste camper zijn de zijramen afgeplakt tengevolge van stenengooierij elders in Spanje.

 

Chipiona is een mooi Spaans stadje. Het is 15 graden. Wanneer het even droog is, wandelen we naar de vuurtoren om in de regen via leuke straatjes terug te keren naar de parking. Dit is voor ons de eerste keer dat we aan de Costa de la Luz zijn (verder dan Gibraltar zijn we nooit geweest) maar we vinden dit een mooi stukje kust. Geen hoogbouw zoals aan de Spaanse oostkust en de mensen zijn hier erg vriendelijk.

We hebben weer een adresje doorgekregen voor een schotelantenne. Morgen doen we een laatste poging en als dat niets oplevert, geven we het op in Spanje.

 

  

een leuk kerkje aan een pleintje

 

Dinsdag 12 januari: traject Chipiona -> Puerto de Santa Maria -> Chipiona (84 km.)

 

    

Dat we in sherrygebied zijn, is wel duidelijk

Min of meer voor niks rijden we door de mooie Jerez-streek naar Puerto de Santa Maria.. De aanwijzingen voor het adres van schotelantennes zijn zó vaag dat we het, ook na links en rechts rondvragen, niet kunnen vinden. Wel komen we langs een Lidl en Carrefour, doen daar royaal boodschappen en rijden vervolgens naar de Parking para Autocaravanas aan de Rio Guadaleste. Het is een groot, kaal parkeerterrein waar je met de camper voor € 6,-/24 uur mag parkeren. Verder is er niets. Het eerste half uur is gratis, maar zo veel tijd hebben we niet nodig om te beslissen om terug naar Chipiona te rijden Om 14.30 uur staan we weer aan het strand, de zon schijnt en we kunnen buiten zitten. Weliswaar met trui aan, want er staat een frisse wind.

  

Weer terug in Chipiona                                                                                  uitzicht vanuit de camper

 

Woensdag 13 januari: traject Chipiona -> Tanger Med (155 km. + overtocht)

Via Jerez de la Frontera, een grotere stad dan we dachten, gaan we over de A381 naar Algeciras. Onderweg zien we op een bord bij een benzinestation dat ze kaartjes verkopen voor Ceuta en Tanger, maar we rijden nog even door!

De weg doorkruist het Parque Natural de los Alcomocales, een prachtig berggebied met veel stuwmeren. Na deze mooie route komen we in Algeciras. Het uur van de waarheid breekt aan: we slaan wijn en andere levensbehoeften in voor Marokko en rijden naar de haven om een ticket te kopen. Om 15.30 uur staan we in de rij voor de boot die om 17.00 uur zou vertrekken maar in werkelijkheid pas om 17.45 uur afvaart, zodat we een dik uur later in het donker aankomen in Tanger Med. 

  

wachten op de ferry                                                                                   Onze boot 

De douaneformaliteiten die dan volgen nemen meer dan een uur in beslag, ongeveer net zo lang als de hele overtocht heeft geduurd. We worden aan de kant gezet en de douanebeambte vraagt of we iets hebben aan te geven. Welnee, liegen we en zwijgen over de wijnvoorraad die we vandaag hebben ingeslagen. Of we wapens, pistolen of jachtgeweren bij ons hebben. Wij kijken de man stomverbaasd aan, alsof we hem niet goed hebben verstaan. Dan moeten  we het licht binnen aandoen. Hij werpt een blik naar binnen en knikt. Vervolgens moeten de luiken van de laadruimte geopend worden en ook dat wordt met een knikje afgedaan. Kunnen we eindelijk verder, denken we, maar nee: Jan moet naar een politiehokje 25 meter terug om de autopapierentoestand in orde te maken. Na ruim een kwartier voor Jan-met-de-korte-achternaam buiten te hebben gestaan, komt er eindelijk een politieagent uit een ander hokje. De formulieren worden ingevuld en nadat nogmaals ontkennend is geantwoord op de vraag of we wapens of ander tuig bij ons hebben, mogen we doorrijden om de laatste controlepost te passeren.

Het is dan al 20.00 uur en we hebben geen zin om in het donker in voor ons onbekend gebied te gaan rijden. Bovendien zijn we moe en hebben honger. Daarom sluiten we aan bij 3 andere campers op een veldje op het haventerrein en zien morgen wel verder.

  

Morocco by night

 

 

Donderdag 14 januari: traject Tanger Med -> Asilah (84 km.)

We willen rustig beginnen aan ons eerste camperreisje in Marokko en nemen de tolweg naar Asilah. Voor het geld hoef je het niet te laten want voor ca. 80 km. betalen we 71 dirham. De parking aan het strand hebben we snel gevonden dankzij de goede beschrijving in de gids van Edith Kohlbach (die na bijna 3 jaar in het kastje te hebben gelegen eindelijk gebruikt gaat worden). Hopelijk gaat het met de plekken die nog moeten komen ook zo, want we hebben geen navigatie voor Marokko en moeten het op de ouderwetse manier doen, nl. door kaartlezen.

  

de parking aan het strand en daarnaast het hokje van de parkingwacht

De parkingbewaker legt ons de weg uit naar de Maroc Telecomwinkel om een simkaartje te kopen. Ook die is snel gevonden. Wanneer we eindelijk aan de beurt zijn, zegt de man dat we over 1 1/2 uur terug moeten komen omdat de zaak dicht gaat om 13.00 uur. Maar het is 14.00 uur, reageren we, hoe laat moeten we dan weer hier zijn? Na enige verwarring, blijkt dat wij onze horloges nog op de Europese tijd hebben staan en dat het in Marokko een uur vroeger is. Stom, hadden we kunnen weten! Enfin, het simkaartje is ook geregeld en het lijkt te werken.

Via de medina en de boulevard lopen we terug naar de camper waar we naast dezelfde Duitse camper blijken te staan als afgelopen nacht. Verder zien we hier voornamelijk Fransen. Het is 23 graden, de stoeltjes gaan naar buiten en we gaan de rest van de dag relaxen. Na zo'n intensieve dag als gisteren, zijn we daar wel aan toe.

  

downtown Asilah                                                                                           boulevard (het zou Spanje kunnen zijn)

 

Gisteravond arriveerde een groep Engelse en Franse campers (met aanhangers) waarvoor we plaats moesten maken, zodat we hutjemutje op elkaar stonden. Vandaar dat we vanmorgen naar de haven verkassen, waar je voor 40 DH mooi zicht op het vissershaventje en de medina hebt en bovendien veel ruimer staat.

  

muzikanten in de medina                                                                                 veel blauw in de medina

Het is vrijdag, de dag van het gebed en dus couscousdag. We bestellen voor 60 DH een eenpersoonsportie met kip en groenten die ruim voldoende is voor ons tweeën. 's Middags gaan we de medina in. Jan koopt een paar  nieuwe babouches voor 100 DH (de oude waren tot op de draad versleten). Op de markt kopen we brood en eieren voor de omelet champignons vanavond. Ook hebben we de halve stad doorkruist o.l.v. een "gids" die wel adresjes wist voor schotelantennes. Schotels zat, maar geen schotels die geschikt zijn om op het dak te plaatsen en die inklapbaar zijn.

Behalve veel bedelaars en arme sloebers, hebben we veel zwerfvuil, zwerfkatten, zwerfhonden en zwervers gezien. En we hadden wel 10x high kunnen worden van het aanbod van Marokkaanse hasj die veel lekkerder en zuiverder zou zijn dan het spul dat in Europa wordt verkocht.

  

de parking aan het vissershaventje waar de schapen tussen de campers door lopen

 

Zaterdag 16 januari: traject Asilah -> Moulay Bousselham (94 km.)

Over de N1 rijden we naar Larache. Langs de kant van de weg staan veel kraampjes bemand door hangmannen. Er is van alles te koop: pelpinda's, meloenen, dadels, limoenen, plantjes, aardewerk enz. Zodra we Larache en het chaotische verkeer in die stad achter ons hebben liggen, nemen we de tolweg naar Moulay Bousselham. Wat een verschil met de N-weg. Het ziet er bijna Europees verzorgd uit en afgezien van grazende koeien in de berm van de snelweg, zou je niet zeggen dat je in Marokko bent.

We hebben voor camping Flamants Loisirs gekozen o.m. omdat we hoognodig vuil water moeten lossen. Helaas zit de afvoerput hier verstopt, dus dat betekent veel heen en weer lopen met emmers naar het toiletgebouw. Er staan 8 campers op deze mooie, schaduwrijke camping, die ons een enigszins Mojácar-gevoel geeft door de vele eucalyptusbomen. De camping kost 90 dirham inclusief stroom, water, service, warme douches en wifi bij de receptie.

  

de ingang en de receptie van camping Flamants Loisirs

 en de was is ook weer gedaan (wasmachinegebruik kost 45 dirham, niet echt goedkoop)

 

 

 de lagune van Moulay Bousselham

  

Zondag 17 januari: traject Moulay Bousselham -> Mohammedia (206 km.)

Omdat we het met ons vehikel niet prettig vinden rijden over de secundaire wegen, rijden we wederom tolweg. Rabat was een puinhoop i.v.m. wegwerkzaamheden en nam veel tijd in beslag. Om 15.00 uur arriveren we via een hobbelig zandpad op camping L'Ocean Bleu ten noorden van Mohammedia.

Op de foto in de gids ziet de camping er aantrekkelijker uit dan in werkelijkheid. Rondom de camping worden appartementscomplexen opgetrokken, zodat je tegen hoge muren en bouwmaterieel aan zit te kijken. De ontvangst is echter vriendelijk. Er staan zo'n 20 campers. Op ons en een Engelse camper na, zijn het allemaal Fransen al dan niet met een auto of motor op de aanhanger.

  

uitzicht voor en opzij                                                                                      en achter

We zitten nog niet echt in de Marokko-modus. Wat we onderweg zien, stemt ons niet vrolijk. Veel rondslingerend vuil en afval, arme mensen, onafgemaakte huizen, wegen die in feite zandpaden zijn. Dan zit je op een redelijk luxe camping je af te vragen of je hiervoor naar Marokko bent gegaan. Maar misschien verandert het beeld als we wat verder het land in zijn. Het weer maakt wel wat goed. Zondag was het bijna 20 graden en vandaag (maandag) 22 graden en zon.

 

vaak voorkomend straatbeeld

Dinsdag, wederom ruim 20 graden, houden we een Luna-dag. Sinds we in dit land zijn, eet ze slecht en is bang voor de vele zwerfhonden die hard blaffend vanuit het niets op haar afkomen. Hier heeft ze de mogelijkheid om vrij te lopen en te rennen als er tenminste geen schapen op het strand lopen of koeien worden uitgelaten. Op het strand (en elders) vindt ze van alles te vreten, waar we niet blij mee zijn, maar het alternatief is haar constant aan de lijn te moeten houden.

koe en koereigers tussen het puin en dor gras op zoek naar iets eetbaars 

De camping ligt eigenlijk in Mansouria, ca. 4 km. ten noorden van Mohammedia. In plaats van cultuur snuiven, nemen wij een kijkje in Mansouria Garden, een enorme nieuwbouwwijk die opgetrokken wordt en waar ook al enkele appartementscomplexen zijn voltooid. Vanaf 8500 dirham/m2 kun je de gelukkige bezitter worden van een appartement aan zee. Sommige staan al weer 2e hands te koop, terwijl de wijk nog volop in aanbouw is.

  

sierstenen worden ter plaatse met de hand gemaakt en in de zon "gebakken" om daarna in de gevels te worden verwerkt

   

zie hier het resultaat                                                  en hier                                                                   de moskee is nog niet klaar

 

Woensdag 20 januari: traject Mohammedia -> El Jadida (189 km.)

Nadat we boodschappen hebben gedaan bij de Marjane, rijden we over de snelweg Casablanca voorbij en nemen ten zuiden daarvan de N1 naar El Jadida. Het is maar goed dat we niet te veel hebben gegeten, want het geschud op de weg met kuilen en hobbels is verre van fijn voor de maag.

Om 16.00 uur komen we in het centrum van El Jadida terecht, vinden vrij snel de kustweg waar Camping International in de buurt zou moeten liggen, maar kunnen de goede weg ernaartoe niet vinden hoewel we er vlakbij moeten zijn.  We rijden een uur rondjes, vragen het bij een benzinepomp en aan 2 poltieagenten. De laatste van de twee wist het haarfijn uit te leggen en om 17.00 uur rijden we eindelijk de campingpoort binnen. De camping staat behoorlijk vol. Op het moment van telling staan er 39 campers: 2xNL, 4xD en de rest is Frans.

Och, wat missen we onze MienMien toch. Ondanks lange ervaring zonder navigatiesysteem te reizen, heeft de kaartleesmien af en toe grote problemen met de wegenkaart van Reise Know How. Daar staan niet alle wegnummers op, afslagen die aan de weg staan aangegeven, zijn soms niet op de kaart terug te vinden en zo zijn er nog wat nadelen. En als je dan onbedoeld in het chaotische stadsverkeer belandt, wordt de sfeer er niet gezelliger op als je daar met een zware bak tussen overstekende ezelkarren, voetgangers, dubbel geparkeerde auto's enz. moet zien te manoeuvreren. Maar we zijn er toch gekomen (ha,ha).

  

 Camping International                                                                                    af en toe komt er een pauw voorbij

 

Vandaag (donderdag dus) schijnt de zon, het is 22 graden en we maken voor de middag een strandwandeling met Luna.  Ze kan even los van de riem en uitrazen, kuilen graven enz. om haar energie kwijt te raken.

een surfer en op de achtergrond de Cité Portugaise

Als we denken dat ze moe genoeg is, brengen we haar terug naar de camper en nemen een petit taxi (10 dh) naar de Cité Portugaise, de oude stad die in 1502 door de Portugezen werd gesticht en in 2004 door UNESCO tot werelderfgoed is verklaard.

  

de oude stad en stadsmuren met kanonnen. 

Binnen de in 1890 vernieuwde muren bevindt zich, naast een aantal souvenirswinkeltjes, de Portugese cisterne. Tot 1541 heeft de 33x34 meter grote onderaardse ruimte dienst gedaan als wapendepot. Twaalf zuilen en dertien pijlers dragen een laat-gotisch kruisbogengewelf dat wordt weerspiegeld in het water.

  

de cisterne

Tot slot lopen we nog een rondje door de souk buiten de stadsmuren en drinken een cola'tje op een terras, waar een djembé-speler enthousiast meeroffelt en meezingt met het cassettebandje van een of andere Marokkaanse zangeres, wat nog aardig klonk ook.

 

En om positief te eindigen: het was een leuke dag in een leuke stad. Grote kans dat we morgen nog een dagje hier blijven.

Dat doen we dan ook. Veel gebabbeld vandaag. Om te beginnen met een Nederlander die in zijn Volkswagen Touran rondreist en veel reiservaring heeft in Afrika. Hij geeft ons een paar goede tips waar we wat aan hebben (denken we). Ook treffen we diverse camperaars die we al eerder zijn tegengekomen en ongeveer dezelfde route volgen als wij. Zitten we vanmiddag in de zon te lezen (21 graden, wel af en toe bewolking) komen er twee Setra bussen de camping oprijden. Een van de twee hebben we vorig jaar maart in San Feliu ontmoet. Wat is de wereld soms klein, om maar een cliché te gebruiken.

  

Die Sternwanderer komen we ook hier weer tegen                                                en de Kassböhrer Setra (1961) hebben we maart 2015 in San Feliu ontmoet

 

De avondmaaltijd hebben we in het restaurantje van de camping genuttigd. Heerlijke brochettes met sla, rijst en frites. Het smaakte goed en het was niet duur (45 dirham p.p.). Overigens is het leven hier wel erg goedkoop. Brood voor 1,5 dirham, je snapt niet dat ze het ervan kunnen bakken. Voor diesel betalen we gemiddeld 7,4 dirham/liter. Ook zo'n 90 dirham voor campings (inclusief stroom) is vergeleken met Europese campingprijzen aanzienlijk goedkoper. 

 

Zondag 24 januari: traject El Jadida -> Oualidia (84 km.)

De kustweg van El Jadida naar Safi (R301) is een mooie route door land- en tuinbouwgebied, duinen en lagunes. Ook hier veel ezelsverkeer en kraampjes langs de weg waar de producten vers van het land te koop aangeboden worden. Het was de bedoeling om door te rijden naar Safi, maar als we een kijkje nemen op de parking in Oualidia, besluiten we daar vandaag te blijven staan.  Van de ca. 40 campers zijn er 4 niet-Frans. Om de haverklap verschijnt er iemand aan de camperdeur om verse vis, tajine of couscous te verkopen. De vrouw van Ali bereidt de maaltijden vers thuis,  verzekert Ali ons terwijl hij ons een visitekaartje overhandigt. Die Ali boft toch maar met zo'n vrouw.

de Setra's zijn er ook weer

  

De parking kost 25 DH, daarvoor krijgen we 25 bonnetjes  à 1 DH, gestempeld en wel.

 

We maken een wandeling langs het mooie, bijna schone strand. Prachtige duinen en hoge golven die tegen de rotsen uiteen spatten.

  

Richting de lagune zitten hele gezelschappen op het strand onder parasolletjes zich te goed te doen aan verse vis, schaal- en schelpdieren die ter plekke worden klaargemaakt.

 

Maandag 25 januari: traject Oualidia -> Safi (67 km.)

We rijden verder over de R301 naar Safi. De velden met tomaten-, bananen- en groenteplantages maken plaats voor een kaal, rotsachtig landschap waar mannen, vrouwen en kinderen de kuddes schapen en koeien weiden. Het is een ruig gebied, erg mooi! Bij Cap Beddouza (een mooi uitkijkpunt over de oceaan) staan meisjes langs de weg te wapperen met grote schelpen. Als we een foto nemen, wenden ze snel het gezicht af. Mislukt!

   

De vrije plek (Lalla Fatna) 10 km. ten noorden van Sidi Bouzid is gesloten, dus rijden we door naar de camping municipal. Met ca. 5 Franse campers en Nederlandse Peter in zijn Volkswagen Touran, staan we op een mooi grasveld. Het gedeelte met uitzicht op Safi en de oceaan is helaas afgesloten. Net als in El Jadida, lopen ook hier pauwen te paraderen over de camping. Een uur na onze aankomst, vertrekken 4 Fransen, zodat we nog maar met zijn drieën overblijven. En wie komen er vanavond in het donker aan? De Setra's. 

  

Camping Municipal (70 dh incl. warme douche+water+wifi, excl. stroom) en de vidange die enigszins verwaarloosd is (maar ook dat went)

Sidi Bouzid is een typisch Marokkaans dorp, dat grenst aan Safi. Er zijn kleine winkeltjes waar van alles te koop is, een moskee, smalle stoffige straatjes met oude huisjes, boeren die hun handel op de ezelskar aan de man brengen, spelende kinderen. Op zoek naar een bakker, liep schrijfster dezes (met hond nota bene) alleen door het dorp en werd uiterst vriendelijk bejegend, want dat moet wel gezegd worden, de Marokkanen zijn een uiterst vriendelijk volk. Toen ik de bakker voorbij was gelopen, kwam degene aan wie ik het had gevraagd aanrennen om me daarop te attenderen.

  

De hoofdstraat van Sidi Bouzid                                                                         tomatenverkoper

Ja, langzaam maar zeker beginnen we te wennen aan het Marokkaanse leven. Overigens zijn wij niet de enigen die met aanpassingsproblemen te kampen hebben. Onderweg zijn we 2 Nederlandse stellen tegengekomen, die net als wij voor de eerste keer met de camper in Marokko zijn. Na een rondreis van 2 maanden door Turkije vorig jaar, vond het ene stel Turkije een prettiger land en betwijfelde of ze het 2 maanden vol zouden houden in Marokko. Het andere stel sprak van een cultuurschok en kon weinig enthousiasme opbrengen.  

Dinsdag gaan we met een petit taxi naar de stad. 7 Dirham voor 3 personen, daar kun je echt niet voor gaan lopen. Alex, een Duitser die alleen reist in een Landrover en na 3 maanden Marokko zijn verblijf met 3 maanden heeft verlengd, gaat met ons mee. Safi staat bekend om zijn keramiek, dus laten we ons afzetten bij de "heuvel van de pottenbakkers" (colline des potiers).

  

het bekende werk alhoewel er ook foeilelijke dingen tussen staan

 

 

We willen de Cathedrale Portugaise bezoeken, want ook Safi is een tijd in handen van de Portugezen geweest. De kathedraal is echter gesloten en zou om 14.00 uur weer open gaan.

   

passage naar de kathedraal, die we niet van binnen hebben kunnen zien

 

De medina van Safi vinden we de meest authentieke die we tot dusver hebben gezien. Het is niet ingesteld op toeristen, er wonen mensen in donkere huisjes waar geen straaltje zonlicht binnenkomt, in de smalle steegjes spelen kinderen, er liggen dooie ratten en het stikt er van de zwerfpoezen, op hoeken hangen jonge en oude mannen tegen de muur, er zijn enkele waterpunten waar de bevolking het water moet halen enz. Voor ons westerlingen is het moeilijk voor te stellen zo te wonen en dan ook nog eens de luxe van een camper te hebben.

  

een van de vele steegjes                                                                                 waterpunt

 

  

deze poes wordt warm gehouden                                                                           slager

Via zeer smalle, donkere steegjes wandelen we naar de oude stadsmuren en het Nationaal Keramiek Museum, dat gevestigd is in een Portugese vesting uit de 16e eeuw. Binnen de muren is in de 18e eeuw een Moors paleis met moskee gevestigd. Moet erg mooi zijn. Helaas, ook het museum is gesloten. We mogen niet eens een blik binnen de muur werpen. 

Hoofdingang naar het Musée Céramique en het Moors paleis

  

poort naar de achterkant van het paleis en de moskee 

 

Dan gaan we eerst maar wat drinken en een hapje eten, besluiten we. De keuken van het café-restaurant waar we voor kiezen, is op dat moment gesloten. We drinken wat en lopen naar de burcht aan de oceaan, waarvandaan je een schitterend uitzicht hebt, zegt het boekje. Jammer, maar ook de burcht is gesloten. Laten we nu dan maar naar de kathedraal gaan, die is inmiddels al lang geopend. Komen we daar aan, is hij nog steeds gesloten en gaat volgens iemand pas om 16.00 uur open. Intussen knorren onze magen dus nemen we een petit taxi richting camping, waar een aantal visrestaurantjes in de buurt zijn. Daar bestellen we een gemengde visschotel en krijgen een enorme schaal met 4 soorten gebakken vis (schol, inktvis, marlijn en sardines), salade marocaine, brood en een fles water voor 150 dirham. Eerst vroeg de man 200 dirham, maar toen wij zeiden dat een vriend van ons hier gisteren voor 45 dirham had gegeten, ging de prijs onmiddellijk naar beneden. Enfin, met gevulde buiken wandelen we heuvelopwaarts terug naar de camping, waar tijdens onze afwezigheid behoorlijk wat campers bij zijn gekomen.

 

 

Donderdag 28 januari: traject Safi -> Essaouira (147 km.)

Volgens de weersverwachting komt er de komende dagen wat meer bewolking, dus hebben we gisteren nog even van de zon genoten in Safi (23 graden). Vandaag op naar Essaouira. We volgen in Safi de verkeersborden richting Essaouira en Agadir en denken op de R204 te zitten. Blijkt het de P2307 te zijn die eveneens naar de N1 voert, alleen betekent het 50 km. hobbelen over een weg als gatenkaas.  In Sebt-des-Gzoula aan de N1 , is een grote markt dus echt opschieten doet het niet. Het is niet oneerbiedig bedoeld, maar het lijkt het wilde westen wel met al de ezels die met een touw aan paaltjes vastzitten of op de weg rijden, mannen op café-terrassen, midden op straat lullende mensen enz.

  

met een beetje geduld en beleid kom je er uiteindelijk toch ongeschonden doorheen

Eindelijk zijn we op de goede weg en die is prachtig. Hoewel erg smal voor onze brede bus, rijdt het heerlijk zonder gaten en hobbels. Het eerste stuk is een vrij dorre streek met veel olijfboomgaarden, tot bij Talmest een schitterend berggebied opdoemt (Djebel Hadid). Jammer dat er geen fatsoenlijke bermen langs de weg zijn waar je even kunt stoppen om het landschap op je in te laten werken. Bij een politiecontrole in Ounagha worden we gesommeerd aan de kant van de weg te gaan staan en mogen vervolgens 2 minuten later gewoon doorrijden. Merkwaardig!

 

 

 

In Essaouira doen we boodschappen bij de Carrefour Market, schrikken van de Franse prijzen en kopen slechts het hoognodige. Dan naar de parking bij de duinen. Het staat er hutjemutje vol. Even denken we dat we in Mimizan Plage (Les Landes) zijn beland. Er staan zeker 60 campers, waarvan er ca. 15 niet-Frans zijn. We hebben kennis gemaakt met Wim en Wobbie die voor de 5e keer in Marokko zijn en net als wij al even verbaasd zijn over de grote aantallen Franse campers dit jaar.

  

De parking kost 30 DH/nacht. En we hoeven niet meer naar de Sahara, want zand, duinen en dromedarissen zijn ook hier.

 

Vrijdag wandelen we over de boulevard de 2 km. naar de stad. We beginnen bij de Marinepoort en de vissershaven, viskramen en visrestaurantjes op het haventerrein, waar het een levendige bedoening is. Voordat we de medina induiken, drinken we een lekkere kop koffie op een terras en kopen een paar ansichtkaarten (hoe ouderwets) voor enkele bekenden.

  

de Marinepoort en vissersbootjes in de haven

Tot slot slenteren we door de leuke medina die wel erg toeristisch is en waar dezelfde dingen te  koop zijn als elders: babouches, tajines, keramiek, (mooie) lampen, vloerkleden enz. Omdat ik gek ben op Marokkaanse vloerkleden en een hele mooie zie, informeer ik naar de prijs. 8000 Dirham voor een kleed van 4x3 meter. Zelfs voor de helft zou ik hem niet kopen. We hebben ze ook kleiner, zegt de verkoper als hij mijn aarzeling merkt. Met veel moeite weet ik me los te maken van de man (figuurlijk gesproken) en neem iets verderop een kijkje in een meubelwerkplaats waar ze prachtige meubels maken met inlegwerk van thujahout.  Zijn we ongeveer drie straatjes verder, komt een van de mannen uit de werkplaats ons achterop gelopen en wil ons meenemen naar de fabriek, de enige in Essaouira, beweert hij.

  

kleurrijke vloerkleden                                                                                                       tafelblad met inlegwerk van thujahout

Eindelijk zijn we ook van hem verlost en komen op een leuke souk waar we eindelijk de Marokkaanse jurken vinden die Ineke als nachthemd draagt. 120 Dirham per stuk. Ik bied 50 en we eindigen op 70 dirham. Als ik zeg dat ik er 3 wil, ben ik voor 200 dirham de trotse bezitter van 3 jurken (een voor mezelf natuurlijk).

souk

 

Zaterdag 30 januari: traject Essaouira -> Imsouane (100 km.)

De streek ten zuiden van Essaouira wordt gekenmerkt door arganbomen en er zijn veel coöperaties waar de beroemde arganolie wordt geproduceerd. Langs de weg staan veel stalletjes waar behalve arganolie ook honing te koop is. Helaas biedt de smalle N1 geen gelegenheid tot stoppen. Het wegdek is redelijk tot goed, maar het niveauverschil tussen het wegdek en de smalle berm is vaak zo groot, dat het gevaarlijk is om van het wegdek te raken. Het is hard werken voor Jan om de MD op de slingerende weg te houden met klimmen en dalen zonder stuurbekrachtiging en met harde wind. Dus terwijl Jan zich op de weg concentreert, geniet ik volop van het roodgekleurde landschap dat aan ons voorbij trekt.

 

 

arganbomen langs de N1                                                                                arganolie te koop

 

We komen door Tamanar. Er is veel politie op straat, door de hele stad wapperen Marokkaanse vlaggen en er zijn veel mensen op de been. Eerst dachten we dat M6 de stad met een bezoek komt vereren of er onlangs is geweest misschien, maar als we de hoofdstraat bijna uit zijn, zien we een bord "Festival d'Argan". Dat missen we dus.

wapperende vlaggen in Tamaran

 

Bij Imsouane nemen we de zuidelijke - aanbevolen - afslag naar camping "Cathedral Point". Althans zo heet de camping in de gids, maar op de muur van de camping staat "Ocean Point".Het groene landschap maakt plaats voor een woestijnlandschap. Nou, als we dit vooraf hadden geweten, waren we hier nooit naartoe gegaan. Ruim 4 km. afdaling van ca. 10% over een smalle weg betekent constant op de remmen staan. En als je eenmaal op die weg zit, is er geen weg terug. De toegangsweg naar de camping bestaat voor 300 meter uit piste. Al met al was het laatste stuk geen prettig ritje.  

woestijnlandschap richting Imsouane

 

Eenmaal een plaatsje op de camping  gevonden, gaat de wind over in een enorme zandstorm. Het zand en stof waait om en in je oren. We doen alles dicht, maar desondanks is het één grote zandbak binnen. Frau Edith Kohlbach schrijft in haar boekje lovend over deze camping, maar wij vinden het niet zo geweldig. Het ziet er enigszins verwaarloosd uit en de plaatsen zijn voor ons wat aan de krappe kant, hoewel het "herrlichem Meerblick" wel klopt. En zo plotseling als de storm opstak, zo is hij ook weer gaan liggen rond een uur of zes. Ondanks de storm konden we in de beschutting van de bus nog even heerlijk buiten van de zon genieten (22 graden).

  

sea view vanuit de camper                                                                                

 

Zondag zoeken we Peter op die bij de vuurtoren staat. Gisteren stond hij onverwachts aan de camper en bleek al 2 dagen hier te zijn. We wandelen door het authentieke vissersplaatsje, waar het op zondag extra druk is met mensen die aan de haven vis zitten te eten, veel jongelui die hier komen surfen en toeristen zoals wij. Er hangt een aangenaam sfeertje in dit kleine afgelegen plaatsje. Kennelijk hebben ze grootse plannen met Imsouane want er wordt volop gebouwd, de wegen worden verbeterd en dat alles met Japanse steun. Wat de motieven van de Japanners zijn, is ons niet duidelijk geworden.  

  

de vuurtoren                                                                                                  het haventje waar de verse vis gebakken wordt

We gaan met zijn drieën brochettes met frites eten en bestellen er een glas jus d'orange bij. Het duurt erg lang voordat we wat krijgen. Als we een poos later de jongen van het restaurantje met een zak sinaasappels zien aan komen lopen, begrijpen we dat ze die niet op voorraad hadden en dat hij eerst even naar het groentestalletje moest. Of hij ook eerst bij de slager langs moest om vlees voor de brochettes te kopen, weten we niet. Het smaakte in ieder geval prima.

  

de winkelstraat                                                                                              leuke mutsjes (80 dirham vonden we wat te duur)

Op de terugweg naar de camper komen we langs een winkeltje waar arganolie te koop is. Buiten staan de basisgrondstoffen en de stenen potten/vijzels? die gebruikt worden om de olie eruit te persen (of hoe ze dat ook doen). Arganolie wordt gewonnen uit pitten van vruchten die aan de arganbomen groeien. De (oneetbare) vrucht bevat een harde noot die moeilijk te kraken is (ha, ha) en die noot bevat weer amandelvormige pitten. Gisteren zagen we onderweg diverse Coöperatives Feminines, kennelijk is de arganolieproductie puur vrouwenwerk.

  

argannoten (en gedroogde blaadjes in de manden ernaast)                                   het gereedschap

  

Maandag 1 februari: traject Imsouane -> Tifnit (136 km.)

"Wat een heerlijke stilte en wat is het hier mooi," merk ik tijdens de koffie op. "Wil je nog een dag blijven?" vraagt Jan. "Nou, nee. Laten we maar verder gaan," antwoord ik, hoewel de verleiding om ja te zeggen groot is want tot dusver is Imsouane wel een van de mooiere plekjes.

 

Tijdens de ochtendwandeling met Luna, komen we een kudde dromedarissen tegen (foto links). Imsouane van bovenaf gezien (foto rechts).

 

We rijden verder over de N1 naar Agadir. Af en toe met samengeknepen billen, want het is veel klimmen en dalen met een paar stevige haarspeldbochten. Over 25 km. doen we ongeveer een uur en gaan vervolgens zwierend en zwaaiend  verder over de kustweg. Als het kan, gaan we even aan de kant om de auto's die achter ons aan sukkelen te laten passeren. Hierbij vergeleken is de kustweg Mojácar-Carboneras een peuleschilletje, terwijl we (ik vooral) dat al een enge bergweg vinden.

Bij Paradis Plage zien we een paar campers staan, ondanks de verbodsborden. Een stukje verder bij Taghazoute, wat zo'n geweldige plek moest zijn, staan grote hekken om de voormalige gedoogplaats. Ook de toegangsweg is afgesloten. Aan de reclameborden op de kilometerslange hekken te zien, staan er grootse bouwplannen op stapel, variërend van een golfclub tot wat al niet meer. Toch staan er campers aan de kust. Of ze daar blijven? Dan komen we ook nog langs camping Atlantic Parc, een campingdorp in the middle of nowhere. Wat daar zo aantrekkelijk is, is ons een compleet raadsel. 

Op het parkeerterrein van de Marjane in Agadir treffen we Wobbie&Wim en Christine&Jos, die net als wij daar boodschappen gaan doen. Zij gaan verder, wij willen daar blijven overnachten. Rond een uur of vier vertelt een Fransman ons echter dat de bewaking van de Marjane de campers 's avonds om 22.00 uur wegstuurt. Dat willen we natuurlijk niet afwachten, dus rijden we door naar Tifnit, ca. 30 km. zuidelijker. We komen door Aït-Melloul, een handelsstadje met veel vrachtverkeer, omdat daarvandaan belangrijke producten voor het levensonderhoud naar de Saharaprovincies worden vervoerd. Nou, dat hebben we gemerkt. Tiznit staat rechtsaf aangegeven en dat hadden we niet moeten doen! We raken verstrikt in het verkeer en de chaos midden in het stadje. Het kost ons ruim een half uur om terug te keren naar de N1 en komen tegen zessen pas aan op camping Bakanou in Tifnit. Niet onze eerste keuze want qua ligging is er weinig boeiends te zien, maar voor 30 dirham voor een overnachting moet je niet zeuren. Er is wifi bij de receptie, maar vanuit de camper is er geen internetverbinding mogelijk.

Camping Bakanou: 30 dh voor een overnachting, mét gebruikmakinhg van voorzieningen kost een overnachting 70 dirham.

 

Dinsdag 2 februari: traject Tifnit -> Tiznit (72 km.)

Van Tifnit naar Tiznit is de N1 een rechttoe-rechtaan-weg door een erg saaie streek. Het doel voor vandaag is Riad Asslaf. Het duurt even voordat we die vinden zonder MienMien, want bij de grote rotonde nemen we de verkeerde afslag. Als we Tiznit bijna uit zijn, vragen we de weg bij een café-restaurant. 3 Mannen schieten te hulp en tekenen een plattegrondje wat uitvoerig van commentaar wordt voorzien. Op basis daarvan is de plek snel gevonden.

Geloof het of niet, maar zonder deze tekening waren we er nooit gekomen.

 

  

Riad Asslaf, voor al uw bruiloften en partijen

 

Riad Asslaf is een feestzaal waar hoofdzakelijk bruiloften worden gevierd. Achter het feestgebouw is een groot verhard terrein ingericht als camperplaats. Het sanitair is schoon, er zijn voldoende stroomaansluitingen, het ziet er al met al zeer verzorgd uit. Het enige nadeel kan zijn dat het wat ver van de stad ligt, maar aangezien wij vandaag sowieso geen zin hebben in stadsbezoekjes en liever bij de camper blijven hangen, maakt het ons niet uit.

CP/Camping Riad Asslaf kost 78 dirham (excl. stroom)

 

Woensdag 3 februari: traject Tiznit -> Tafraoute (120 km.)

We hebben een verkeerde inschatting gemaakt van de hoeveelheid wijn die we dachten nodig te hebben in Marokko. Edith Kohlbach vermeldt in haar gids dat je bij restaurant Mauretania in Tiznit wijn kunt kopen, dus daar gaan we eerst naartoe want we willen ook wat wijn betreft, niet voor verrassingen komen te staan. Voor alle zekerheid kopen we een doosje Solo MerlOt (VdQS) van Les Celliers de Meknès voor 70 dirham per fles. Wel aan de prijs, maar ja, nood breekt wetten!

Dan begint de rit naar de Anti-Atlas. Het eerste stuk is niet zo bijzonder, maar bij Tighmi begint het echte werk. We moeten de Col du Kerdous over, 1100 meter hoog. Het is een schitterende route door een zeer indrukwekkend landschap waar we aan de hand van foto's een beeld van proberen te geven, hoewel het niet eenvoudig is om in een schuddende bus fraaie opnames te maken.

  

in de verte de Anti Atlas                                                                                    we komen dichterbij

  

Col du Kerdous                                                                                               ook de vrachtwagen komt moeizaam omhoog

  

Hotel Kerdous ligt op de top op 1100 meter hoogte                                            de top is bereikt

  

Nadat we behoorlijk zijn gedaald                                                                      gaat het weer omhoog

            en omlaag                                                                                                     20 km. voor Tafraoute wordt de weg smal                                               

  

en nog iets smaller                                                                                          we zijn er!

Rond half drie arriveren we in Tafraoute. Over ruim 100 km. hebben we 3 uur gedaan, zonder tussenstop. Als we langs camping Tazka rijden, gaan we Wout de hand schudden. Als wij ons in het palmenbos hebben geïnstalleerd, komt hij met Lotje op de koffie en omdat het gezellig is, drinken we nog een glaasje van de Marokkaanse wijn die we vanmorgen hebben gekocht (en die gelukkig prima smaakt).

We zijn reuze blij dat we de adviezen van enkele forumleden hebben opgevolgd en naar Tafraoute zijn gegaan. Alleen de weg hiernaartoe was al meer dan de moeite waard. En dan sta je hier vrij tussen de palmbomen, omringd door bergen die zeer bijzonder van vorm zijn en al naar gelang de zon erop staat, prachtige kleuren aannemen.

  

's Avonds laat ik Luna uit in pikkedonker en raak verdwaald in het palmenbos. Ik heb geen flauw idee waar ik ben, heb geen oriëntatiepunt en dool rond met de zaklamp schijnend op campers waarvan ik er niet één herken. Paniek maakt zich van me meester. Na ongeveer een half uur, staat er ineens een man in djellaba voor mijn neus die een zaklamp op me richt. Ik schrik me rot, maar het blijkt de gardien te zijn. Als ik zeg dat ik niet weet waar onze camper is, vraagt hij of ik Frans ben. Nee, Nederlandse, antwoord ik. O, kom maar mee, reageert de gardien en brengt me vervolgens naar onze camper. Ik kan de man wel om zijn hals vliegen van dankbaarheid. Dat doe ik natuurlijk niet, maar ik geef hem een schouderklopje en bedank hem uitvoerig.

Donderdag is een saaie dag. Jan is ziek en heeft het koud, terwijl het nota bene 24 graden is. Het grootste deel van de dag ligt hij in bed. Ik ben een kijkje gaan nemen op de andere camperplek, maar daar sta je minder beschut tegen de zon dan in het palmenbos. Hier kun je trouwens water uit een drietal putten halen, waar dan ook driftig gebruik van wordt gemaakt, want je ziet bijna overal was wapperen. Maar ook de watertanks worden ermee gevuld, dus er is druk verkeer van en naar de putten.

 

   

we staan in een dal en zijn omringd door bergen en bijzondere rotsformaties

in het echt is het mooier

 

Aan het eind van de middag komt de gardien de 10 dirham ophalen en vraagt lachend of ik hem nog herken. O, was jij dat, reageer ik eveneens lachend (dat was gisteravond wel anders). Ik geef hem een extraatje met het verzoek of hij me vanavond weer komt redden indien nodig. Kom ik vanavond terug met Luna (ik heb me bij daglicht goed georiënteerd en heb de gordijnen open gedaan zodat ik het licht binnen de camper kan zien), zit de goede man 5 meter van onze camper vandaan en vraagt of alles goed is. Als hij zich ervan verzekerd heeft dat ik binnen ben, verdwijnt hij in het donker. Toch fijn zo'n beschermheer.

Vrijdag is Jan weer opgeknapt en we lopen tussen de palmen over het zandpad naar Tafraout. Het is een levendig stadje met leuke winkeltjes, een leuk pleintje, een souk(je) en 2 moskees waar de ene imam de andere probeert te overstemmen, biddende mensen op straat omdat de moskee vol is. Tijdens het gebed zijn veel winkels gesloten, zo ook de winkel om een lange USB-kabel te kopen om het dongeltje boven het camperdak uit te laten steken. Vergeleken met andere Marokkaanse stadjes, ziet Tafraout er schoon uit. We zien zo waar prullenbakken. We kopen groenten, fruit en vlees en wippen op de terugweg even aan bij Wout, die morgen verder trekt. Hij is zo lief om zijn USB-kabel aan ons te schenken, want hij gebruikt hem toch niet meer. Ook krijgen we nog een kaart van Marokko van hem zodat we de gelukkige bezitters zijn van 3 wegenkaarten van Marokko. Ik krijg het nog druk onderweg met kaartlezen, pff.....

  

kiekeboe                                                                                                      mini-souk

 

Zondag 7 februari: traject Tafraout -> Sidi Bibi (184 km.)

Na een luie zaterdag (we zijn nog wel even het stadje in geweest en hebben een goede bakker gevonden) vinden we het tijd om Tafraout te verlaten. Ergens begrijpen we de mensen wel die hier al weken staan en nog zeker tot eind februari blijven; het is een fijne vrije plek in een prachtige omgeving met een leuke dorp op loopafstand waar alles te koop is.

Over de R105 rijden we richting Agadir. Dat het een lastige weg was, wisten we, maar zó erg hadden we het niet verwacht. De eerste 50 km. is de weg erg smal, wederom met veel niveauverschil tussen wegdek en berm, veel klim- en daalwerk en heel veel bochten. We krijgen woorden met een Marokkaan die al een poosje ongeduldig claxonnerend achter ons hangt. Jammer mijnheer, maar wij gaan pas opzij als we zeker weten dat we veilig de berm in kunnen. Als we het eindelijk een mogelijkheid zien om hem te laten passeren, snijdt hij ons de weg af, stopt en stapt uit. Ik stap ook uit en als ik vraag wat het probleem is, zegt hij dat we eerder opzij hadden moeten gaan. Dan leg ik zo vriendelijk mogelijk uit dat wij nu eenmaal een poids lourds zijn en niet zo 1-2-3 aan de kant van een dergelijke weg kunnen gaan staan zoals een personenauto. De man taait in ieder geval af en rijdt verder. Wij ook.

 

Het berglandschap is erg mooi. Jan vindt het echter veel van hetzelfde en noemt het 50 tinten grijs (maar ja, hij is kleurenblind).

 

vrouw met takkenbos op haar rug (wilde niet gefotografeerd worden)

 

Kasbah Tizourgate.

 

Na zo'n 50 km. laten we de bergpas achter ons en wordt de weg breder, maar dat is slechts van korte duur. Vanwege wegwerkzaamheden en het leggen van duikers is het wegdek bar slecht. Gedurende een kilometer of 30 is de weg één grof grindpad en voor zover er nog asfalt ligt, zitten er enorme gaten in het wegdek. We hebben geen oog meer voor het landschap en beginnen genoeg te krijgen van de bergen.

 

  

Jan: welke kuil zal ik nu eens kiezen?                                                                Marjorie: deze niet s.v.p.!

Pas in Aït-Baha wordt de weg normaal (ja, langzaam maar zeker wennen we aan het Marokkaanse wegennet). Het is 97 km. van Tafraout naar Aït-Baha en daar hebben we drie uur en een kwartier over gedaan, gvd.

Aït-Baha ligt aan de gelijknamige rivier

 

In Biougra nemen we een binnendoorweg naar de N1 en maken een omweg (foutje) naar Sidi Bibi. Eerst nemen we een kijkje op het strand met het idee daar vrij te gaan staan. Er staat helaas een bord dat het o.m. voor campers verboden is. Dan maar naar camping Takat, die behoorlijk vol staat. De ruime plaatsen zijn afgebakend met bloeiende struiken en er ligt grind (eindelijk weer eens stofvrij). Er is een restaurant met wifi. Op de camping geen internetbereik. Het is een van de best verzorgde campings die we hebben gehad, jammer dat de omgeving niet mooi is. Wat al die mensen hier doen, snappen we dan ook niet.  Het strand is 4 km. verwijderd van de camping, dus daar loop je niet even naartoe. Takat ligt ca. 4 km. van de camping en Sidi Bibi 7 km.

  

receptie en restaurant camping Takat                                                                 zo staan we dan 

Maandagmorgen blijkt dat we vlakbij Joke en Gert staan die hier overwinteren en begin maart weer langzaam op huis aan gaan. Op de terugweg na een overwintering zijn we elkaar een paar keer tegengekomen in San Feliu. We drinken een kop koffie bij hen en besluiten vandaag hier te blijven om een was te draaien, douchen, het stof uit de camper proberen te krijgen enz. Eigenlijk wilden we vandaag naar Marrakech gaan, maar na de inspannende rit van gisteren, hebben we geen zin om vandaag weer uren in de auto te zitten. Bovendien hebben we onze plannen gewijzigd en rijden morgen naar Essaouira. Dat vonden we erg leuk en daar bekijken we of al dan niet naar Marrakech gaan.

 

Dinsdag 9 februari: traject Sidi Bibi -> Essaouira (214 km.)

Nadat we Joke en Gert gedag hebben gezegd, de vuilwatertank hebben geleegd, de watertank hebben gevuld en de camping hebben afgerekend, is het al over 11 uur voordat we eindelijk kunnen gaan rijden. 

In Takat zien we een groepje jongeren op een hoek en voor de zoveelste keer vragen we ons af wat jonge mensen doen. Gaan ze niet naar school, is er geen werk, wat is het toekomstperspectief van deze jongeren?

Bij de Marjane in Agadir doen we boodschappen, want daar komen we toch langs. Op het parkeerterrein van de supermarkt drinken we koffie en eten een broodje waarna we over de mooie N1 naar Essaouira rijden, dezelfde weg die we 30 januari zuidwaarts hebben gereden. Als we langs Imsouane komen, aarzelen we even. Zullen we wel, zullen we niet, want we vinden het nog steeds een van de leukere plaatsjes die we hebben gezien. Uiteindelijk besluiten we toch om door te rijden want we zien op tegen de lange afdaling er naartoe. Niet best voor de remmen.

  

de weg van Agadir naar Essaouira gaat door de mooie arganstreek

 

Woensdagmorgen staat een Nederlander die naast ons staat iets te filmen wat op een tafeltje ligt. Jan is nieuwsgierig en gaat een praatje maken. Het blijkt Joske (camperforum) te zijn. Terwijl hij kortstondig bij ons aan de deur staat te praten en zijn spullen nog geen 2 minuten uit het zicht zijn, wordt zijn camera met statief gestolen. Goed balen! Een bakkie troost helpt niet echt.

 

Als we na een wandeling naar de lagune bij de camper zitten, hebben we geen puf meer om nog naar de stad te lopen. Jan ruimt het plastic en de rotzooi op dat in de buurt van de camper rondslingert en verzamelt 2 vuilniszakken vol. Er komt een oudere vrouw langs met een tas gebreide mutsen à 25 dirham. Zelf gebreid, vertelt ze trots. Ze zijn aanzienlijk goedkoper dan de mutsen in Insouame en omdat ik het de vrouw gun, probeer ik niet af te dingen en koop er twee. Glunderend geeft ze me er een derde cadeau bij, schudt me de hand en geeft me een handkus.

   

 Jan de vuilnisman                                                                                          ze kunnen altijd nog als theemuts dienst doen

 

Donderdag lopen we over de boulevard naar de stad. Na de diefstal van de camera van Joske gisteren, zien we, al dan niet terecht, allerlei vreemde figuren rond de camperplaats. Jan heeft er geen goed gevoel over en neemt een taxi terug naar de camper om zich ervan te vergewissen dat alles in orde is en stalt mij bij Everdien en Thole, die het toch maar mooi voor elkaar hebben gekregen om op het parkeerterrein bij de haven te mogen overnachten. Na een klein kwartiertje is hij terug, niks aan de hand. Vervolgens wandelen we zo'n anderhalf uur door de medina en langs de haven. Aan het eind van de middag drinken we een wijntje bij de Feithjes en kletsen wat af. Het was gezellig!

 

  

kleurrijke kleden enz.

  

voor elke kwaal is wel een middeltje te vinden                                                    fietsenmaker

 

Vrijdag 12 februari: traject Essaouira -> Marrakech (212 km.)

Niets zo veranderlijk als een mens. Hadden we gisteravond besloten om Marrakech te laten schieten, als we vanmorgen bij Ounagha moeten kiezen voor de afslag Safi of Marrakech, nemen we alsnog de R107 naar Marrakech. Het is een goede vierbaansweg die door een dor landschap voert. Eén grote kale vlakte waar voor schapen niets te grazen valt terwijl we er toch genoeg zien, omgeploegde akkers waar niets op groeit, droge rivierbeddingen enz.. De mensen die van het land leven, gaan moeilijke tijden tegemoet. Ergens lazen we dat er opgeroepen wordt om tijdens het gebed te bidden voor regen. Of het helpt?

desolaat landschap

Na Chichaoua - bekend om de gelijknamige geknoopte tapijten - gaat de R107 over in de N8. De weg wordt tweebaans, langzaam maar zeker ook groener en naarmate we dichterbij Marrakech komen, drukker. We zien opvallend veel jongeren op de fiets van school naar huis fietsen. Het is een prima weg en we schieten lekker op. Voordat we het weten zitten we in de verkeersdrukte van Marrakech en kunnen de juiste weg naar camping Le Relais de Marrakech niet vinden. Al snel schiet een man op een bromfiets ons te hulp. Niet voor niets natuurlijk, maar we laten ons maar wat graag door AhmedAhmed, de Marokkaanse variant van TomTom, naar de 10 km. buiten de stad gelegen camping leiden.

  

schooljeugd                                                                                                  we zijn er bijna...

Camping Le Relais de Marrakech is een zeer mooie camping. Voor 90 dh per nacht (inclusief gebruik zwembad, jacuzzi, warme douche) sta je op ruime plekken tussen bloeiende oleanders, spaanse margrieten, stokrozen, geraniums, palmen etc. Via een intekenlijst kun je met een taxi naar de stad en v.v. Dat hebben we voor morgen op het programma staan. 

 

Zaterdag gaan we dus met de taxi naar de stad. De rit kost 60 dirham, maar omdat we bij het Jemaa-el-Fna plein afgezet willen worden, moeten we 80 dirham betalen. Nou, vooruit dan maar. Eerst lopen we een rondje rondom het plein waar zoals gebruikelijk veel vermaak is, meestal met als doel een foto te maken waar een kleine vergoeding tegenover hoort te staan. Nu hoeven wij niet zo nodig op de foto met een aapje die kunstjes vertoont of met een slangen die wordt bezworen. Maar er is ook ander vertier, zoals een man die, omringd door heel veel mannen, een voor ons onbegrijpelijk verhaal staat te vertellen, vrouwen die je handen van mooie hennatekeningen kunnen voorzien, diverse dansgroepjes en ga zo maar door. Hoewel het "het plein van de doden" is, gaat het er bijzonder levendig aan toe.

    

vers geperst sinaasappelsap                                        hij is er ook weer                                                     dansende oude mannen

Vervolgens lopen we de souk in maar daar hebben we al vrij snel genoeg van. Opdringerige mannen proberen je hun toko binnen te krijgen, terwijl we helemaal niets willen kopen. "Kijken, kijken, maar niet kopen" horen we af en toe. We gaan op het dakterras wat drinken om van bovenaf in alle rust het plein en alles wat er gaande is, te aanschouwen. Intussen wordt ook het materiaal voor de eetkraampjes met karren aangevoerd en men is met man en macht bezig om de eetkraampjes op te bouwen, een proces dat zich dag in dag uit herhaalt.

    

naar het dakterras                                                    eetstalletjes                                                               groepje dansers trekt veel belangstelling

Tot slot lopen we nog een rondje rondom de Koutoubia Moskee en kijken of er campers op de parking staan. Er staat er niet een. Dan is het tijd om de taxi terug te nemen naar de camping.  Leuk om er weer eens geweest te zijn, maar na 3x hebben we Marrakech wel zo'n beetje gezien.

Koutoubia Moskee

 

Zondag 14 februari: traject Marrakech -> Mohammedia (265 km.)

We nemen afscheid van onze Nederlandse buren, een 3-tal 4x4 avonturiers die op weg zijn naar Zuid-Afrika. Bij de verhalen van de reizen die zij over de wereld hebben gemaakt, lijken wij maar een stel keuterboertjes, maar dat zijn we niet, althans dat vinden we zelf. Ieder zijn meug.

Over de N9 rijden we naar Casablanca. Eerst voert de weg door het heuvellandschap Jebilet, dan door de Bahiravlakte, later door de fosfaatvelden van Ben Guerir, waarna de monotone vlakte van de Chaouïa volgt, een landsbouwstreek bij Settat. Voor het eerst in de maand dat we in Marokko zijn, vallen er een paar regendruppels en moeten de ruitenwissers even aan. Zou Allah de gebeden dan toch verhoord hebben? Al met al stelt de regen niets voor en hoewel het overwegend bewolkt is, blijft het de rest van de dag droog.

Om 16.00 uur komen we aan op camping L'Océan Bleu in Mohammedia (Mansouria eigenlijk). Het is er iets minder druk dan de vorige keer dat we hier waren. Er staat een stevige wind en het is aan de frisse kant. 

 

Maandag 15 februari: traject Mohammedia -> Moulay Bousselham (220 km.)

Gisteravond en vannacht heeft het voor het eerst in een maand tijd flink geregend. Vanmorgen was het 17 graden toen we uit Mohammedia vertrokken, maar in de loop van de dag is de temperatuur wel verder gedaald. Onderweg hevige regenbuien, even een flinke hagelbui, donkere wolken afgewisseld met af en toe een felle zon.

Langs de autosnelweg bij Rabat staan aan weerszijden van de weg op regelmatige afstand politiemensen met hun rug naar de weg gekeerd. Ook wappert overal de Marokkaanse vlag langs de snelweg. Bij de op-/afrit naar het vliegveld staan politieauto's en een groep mensen met een spandoek. Ons Arabisch is erg slecht, dus we weten niet wat erop staat. Is het een protest of juist een eerbetoon aan koning M6? Wij krijgen de indruk dat het het laatste is, omdat de politie overduidelijk instructies geeft aan de mensen. *)

protest of opgelegd enthousiasme voor M6?

 

*) op 19 februari blijkt dat wij het bij het verkeerde eind hebben. Volgens een Marokkaanse bron lijkt de tekst, voor zover hij die a.d.h.v. de foto heeft kunnen lezen, over een protest tegen aannemers te gaan. In plaats van een 10 cm. asfaltlaag op de wegen aan te brengen, zou er slechts een laag van 5 cm. aangebracht worden en besodemieteren ze zodoende de boel.

 

Voor Rabat horen we een vreemd bonkend geluid onder de bus. Het is geen kuil in de weg en tijdens het rijden merken we geen verschil. Als we zeker 50 km. verder zijn en bij Kénitra gaan tanken, blijkt dat we een klapband hebben gehad. De binnenste band rechts achter is gescheurd. Gelukkig maar dat we dubbellucht hebben, maar verder rijden is niet verstandig. We rijden Kénitra in en vinden vrij snel een Michelin bandengarage die ons formaat banden niet heeft. We worden doorverwezen naar een bandentent iets verderop aan dezelfde drukke straat. Daar worden we direct geholpen. De wielen gaan eraf, de klapband wordt vervangen door het reservewiel, de wielen gaan er weer op en alle banden worden op spanning gecontroleerd. Dit alles neemt zo'n half uur in beslag en daarvoor vragen ze slechts 50 dirham arbeidsloon. Dan zijn ze ook nog zo behulpzaam om bij een bevriende collega aan het eind van de straat te kijken of die een reserveband in ons formaat heeft, Als dat het geval blijkt te zijn, zijn we na enig onderhandelen over de prijs, ook weer van een zgn. thuiskomertje voorzien.

  

 

Intussen is het al 16.00 uur en even twijfelen we of we nog door zullen rijden of op de camping in Kénitra zullen gaan staan. Uiteindelijk besluiten we toch naar Moulay Bousselham te rijden zodat we pas om 17.30 uur op camping Atlantis Gate arriveren, een leuke camping met mooi uitzicht op de lagune en een restaurant met gratis wifi. Er komt iemand langs met aardbeien. Ze zien er lekker uit, dus daar kopen we een flinke portie van. Moulay Bousselham staat namelijk bekend om de aardbeienteelt en de export van aardbeien naar o.m. Europa en Amerika. Elk jaar (meestal begin maart) vindt dan ook het aardbeienfestival plaats. Toch houden de Marokkanen wel van een feestje als je ziet hoeveel festivals er plaatsvinden (arganfestival, rozenfestival, amandelfestival enz.). Net zoiets als het bloemencorso in Nederland waar veel volk op afkomt. 

 

 uitzicht vanuit de camper op de lagune Merja Zerga (smartphone maakt mooiere foto's blijkt nu)

Dinsdagmorgen komt een visser langs en biedt verse krab aan. Wel lekker natuurlijk, maar wij vinden dat iets te ingewikkeld om te eten zonder behoorlijk gereedschap. De volgende dag heeft hij verse tongetjes en schelpdiertjes.

Er schijnen hier zo'n 100 soorten watervogels voor te komen en overwinterende flamingo's. Wij hebben ze niet gezien. Dan moet je een boottochtje over de lagune maken, maar daarvoor vinden wij het te koud. Het weer is duidelijk aan het veranderen, niet ten goede helaas. Vandaag is het slechts 14 graden en er staat een stevige wind. Het is te koud om buiten te zitten, dus maken we een wandeling in het leuke stadje met een kleine souk en veel restaurantjes. Eigenlijk waren we van plan om nog een weekje in deze contreien te blijven hangen, maar de weersvooruitzichten zijn niet zo geweldig. De kans dat we eerder naar Spanje oversteken is dan ook groot. We ontvangen regelmatig berichten dat het weer in Mojácar erg goed is en dan begint het toch een beetje te kriebelen.

We voelen ons echt thuis hier, hoewel er weinig Nederlands aan was.

 

Woensdag 17 februari:  traject Moulay Bousselham -> Asilah (96 km.)

De een na laatste etappe in Marokko gaat over de P4214, iets meer dan een landweg tussen aardbeienvelden waar voornamelijk vrouwen aan het ploegen, plukken en zwoegen zijn. Net als het hout sprokkelen is dat kennelijk een vrouwentaak. Het is geen beste weg, maar intussen zijn we wel wat gewend aan kuilen en hobbels in het wegdek.

Onze laatste dagen in Marokko worden wel dure dagen. Na Larache zitten we amper op de N1, of de politie stuurt ons naar de kant van de weg: in plaats van de toegestane 60 km. rijden we 75 km. per uur. Jan moet mee om het bewijs op de radarfoto te bekijken en daar valt niets tegenin te brengen. Nadat de autopapieren zijn gecontroleerd en de boete van 300 dirham is betaald, mogen we verder. We troosten ons maar met de gedachte dat de boete in Nederland veel hoger zou zijn uitgevallen.

 

In Asilah is het erg rustig bij de haven. Er staan 3 campers (bij de strandparking staat niemand). Later op de dag komen er nog een 6-tal campers bij. Het is 15 graden en zonnig, maar er staat een frisse wind. We lopen nog een rondje door de medina en houden het daarna voor gezien.

  

laat in de middag komt er steeds meer bewolking opzetten

 

in de medina zien we deze muurschildering op een zijgevel. Vraagt om nadere bestudering!

 

Donderdag 18 februari: traject Asilah -> Tanger Med (92 km.)

Na 5 weken loopt ons Marokkoreisje ten einde. Het laatste traject leggen we af in de miezerregen. Het weer is ons reuze goed gezind geweest tijdens de 5 weken dat we in Marokko zijn geweest. We hebben slechts 2x 's nachts regen gehad en de dagtemperaturen zijn steeds boven de 20 graden geweest. Wat het weer betreft, hebben we zeker geen spijt van de oversteek.

Voor onszelf hebben we een overzichtje gemaakt van wat de 5 weken Marokko hebben gekost. We hebben bijna 2600 km. gereden en de reis- en verblijfkosten waren €750,- inclusief de overtocht. Dat valt  ons mee. Wat een beetje tegengevallen is, is dat we vaak op campings waren aangewezen. Het was een bewuste keuze om aan de westkant van het land te blijven en we zijn ons er terdege van bewust dat we heel veel níet hebben gezien. Desondanks hebben we veel indrukken opgedaan en het heeft even tijd nodig om alles te laten bezinken. Een volgende keer zal de route zeker anders worden en zullen we ons beter voorbereiden dan we nu hebben gedaan. 

de diesel is erg goedkoop. Gemiddeld betaalden we € 0,69 per liter

 

De havenformaliteiten in Tanger Med verlopen soepel, hoewel we ons wel even ergeren aan twee douaneambtenaren die zich behoorlijk onbeschoft gedragen door ons rustig minuten te laten wachten terwijl zij in hun hokje gezellig zitten te babbelen. Als we doen alsof we door willen rijden, commandeert de ene: paspoort! Na er even in gekeken te hebben, krijgen we onze paspoorten terug. Dan moeten we de inklaringsformulieren van de camper inleveren en mag de camper langs de scan. Er zijn geen verstekelingen aan boord en we mogen verder. We kunnen direct de boot oprijden, die geheel volgens planning om 13.30 uur vertrekt.

Dag Marokko !

 

 

 

 

 

 

 

 

'